مقارن با آغاز جنگ جهانی اول، بسیاری از روحانیون نسبت به حوادث سیاسی کشور سیاست انفعال را در پیش گرفتند. البته این موضع بعدها تغییر کرد. با این حال آنچه که مهم است مواضع متفاوت علما در این دوره در مقایسه با دوره مشروطه بود. این موضوع دلایل خاصی داشت

شروع جنگ جهانی اول، وضعیت متشنجی را در ایران به وجود آورد. جدا از اشغال کشور که مسئولیت آن بر عهده کشورهای متجاوز بود، برخی از گروه‌های افراطی داخلی نیز با اقدامات خود باعث بدتر شدن اوضاع کشور شدند

در واخر دهه 1290 بحران نان به وجود آمد. این بحران ریشه در مسائل مختلف داخلی و بین‌المللی داشت. در رابطه با علل این موضوع تاکنون گزارشات زیادی تهیه شده است؛ اما بی‌شک نقش عوامل داخلی و مسائل سیاسی بسیار پررنگ‌تر از سایر مسائل بود

جنگ جهانی دوم به دلایل زیادی نقطه عطف جدیدی را بر استعمارگری و آغاز استقلال تدریجی مستعمرات رقم زد و پیامدهای زیادی داشت. البته برخی از این پیامدها بعد از جنگ جهانی اول نیز اتفاق افتادند، اما پیامدهای جنگ جهانی دوم و تأثیرگذاری آن بر روند استعمارزدایی تا حدودی منحصر بود.

سیاست ایران در برابر کشورهای درگیر در جنگ جهانی اول، سیاست بی‌طرفی بود. این سیاست، طرفداران و مخالفان خاص خود را داشت. علیرغم آنکه بسیاری از این سیاست حمایت می‌کردند؛ اما برخی از تحلیلگران آن را مورد انتقاد قرار داده‌اند

نقش انگلیس در قحطی سال‌های 1917-1918 که منجربه کشتار وسیع تعداد بی‌شماری از مردم گردید، بسیار اساسی و تعیین کننده بود. درواقع دامن زدن به این قحطی بخشی از سیاست این کشور بود. انگلیس از راه‌های مختلفی بر دامنه قحطی و بحران آن روز ایران افزود تا به اهداف سیاسی خاص خود نائل گردد.

انگلیس در دوران سیطره خود بر ایران همواره مدعی پرداخت منصفانه حق و حقوق ایران از نفت بود. این کشور با تهیه گزارش‌های دروغین همواره بر این موضوع تاکید داشت. جالب آنکه این کشور برای اثبات ادعای خود از برخی دروغ‌های اقتصادی مانند عدم بحران اقتصادی در ایران نیز استفاده می‌‌کرد

ایران و انگلیس در دوره پهلوی اول روابط گسترده‌ای داشتند. انگلیس که در دوره قاجار و در رقابت با روسیه به یکی از قدرت‌های برتر در امور داخلی ایران تبدیل شده بود، در این دوره نیز نقش‌آفرینی پررنگی در امور سیاسی و اقتصادی ایران داشت. این کشور یکی از عوامل اصلی کودتای 3 اسفند 1299 بود.

در جنگ جهانی دوم، جبهه‌بندی جنگ شامل دو گروه متفقین و گروه محور یا متحدین بود. گروه متفقین را کشورهایی چون انگلیس، فرانسه و... تشکیل می‌داد؛ اما در محور متحدین کشورهایی چون آلمان و روسیه قرار داشتند. با این حال این گروه‌بندی، مربوط به آغاز جنگ بود و با حمله ناگهانی و عجیب آلمان به شوروی تغییر کرد. آلمان و شوروی که به طور پنهانی تمهیدات جنگ را چیده ...

با آغاز جنگ جهانی اول و حمله انگلیس به جنوب کشور، اتفاقات جدیدی در کشور رخ داد. در واقع حمله انگلیس به ایران، واقعیت‌های زیادی را نشان داد. بی‌کفایتی مسئولین، انفعال و عدم تصمیم‌گیری درست در شرایط بحرانی، از جمله واقعیت‌هایی است که روزنامه عصر جدید نیز به آن پرداخته است

آمریکا بعد از اتمام جنگ جهانی دوم که مصادف با سقوط حکومت رضاشاه بود، وارد صحنه سیاسی ایران شد. البته حضور این کشور تا قبل از کودتای 28 مرداد چندان پررنگ نبود. اما بعد از کودتا آمریکا به مهم‌ترین بازیگر خارجی در ایران تبدیل شد

ایران و شوروی در دوره رضاشاه علاوه بر روابط اقتصادی، روابط سیاسی گسترده‌ای نیز داشتند. اما رضاشاه همواره به روابط کمونیست‌ها با دیده سوظن و تردید می‌نگریست. این تردید در سال 1308 و طی یک اتفاق، بسیار قوی‌تر شد و روابط سیاسی دو کشور را تیره کرد. عده‌ای معتقدند رضاشاه همواره به دنبال بهانه‌ای برای قطع روابط سیاسی خود با شوروی بود و از آن جریان به خوبی ...

اشرف معتقد بود که متفقین تنها به بهانه تأمین منافع خود ایران را اشغال و پدرش را برکنار کردند. گرچه این موضوع تا حدودی درست است؛ اما واقعیت آن است که رضاشاه خود نیز با اقداماتش بهانه لازم را به دست متفقین داد. رضاشاه در مخمصه خاصی گرفتار شده بود. این عاقبت مستبدینی است که به مردم پشت می‌کنند

اشغال ایران در جریان جنگ جهانی دوم و در شهریور 1320 خسارات جبران ناپذیری به تمامی بخشهای دولتی و مدنی ایران وارد کرده بود. گمرک ایران نیز از پیامدهای منفی اشغال ایران مصون نماند و متحمل خسارتهای زیادی شد. بـه دسـت آوردن آمـار و ارقام دقیق از خسارات‌ وارد‌ شده به گمرک به دلیل اینکه کلیه امور مربوط به آن در دست خـود مـتفقین بـود به سادگی میسر نیست. با ...

در جریان جنگ جهانی دوم و بعد از اشغال ایران توسط قوای متفقین، رضا شاه در ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ استعفا داد. فروغی متن استعفانامه او را آماده کرد و از شاه خواست به دقت متن را بخواند و هر جا را لازم می‌داند اصلاح کند، اما شاه بدون هیچ اظهارنظری آن را امضا کرد.

بعد از اشغال ایران توسط متفقین در جریان جنگ جهانی دوم، یکی از معضلات جامعه ایران، مواجهه با رفتار نابهنجار سربازان ارتش متفقین بود.

شرایط سرکوب مردم در این جریان این‌طور نبود که به قبل از مشروطه برگردیم؛ آن‌چنان تیغ این سرکوب برنده بود که ملت ایران نتوانست گامی در بحث سیاسی بردارد و استقلال خود را حفظ کند.

نخستین سخنران روز دوم، محمدحسن رجبی درباره «ایدئولوژی رژیم پهلوی اول» بیان کرد: رویدادهای سیاسی ـ نظامی کشور که به کودتای 3 اسفند ۱۲۹۹ و متعاقب آن انقراض سلسله قاجار و استقرار رژیم پهلوی انجامید، چه از حیث اهداف بلندمدتی که برای آن اندیشیده شده بود و چه از حیث عملیات سیاسی ـ امنیتی که منجر به پیروزی کودتا شد، نباید آن را واقعه‌ای شبیه تغییر سلسله‌های ...

بعد از اشغال کشور توسط متفقین، رضا شاه از کشور تبعید شد و ایران را به مقصد جزیره موریس ترک کرد. در رابطه با انتخاب موریس روایات متعددی نقل شده است. برخی معتقدند از ابتدا قرار بود کشور دیگری مقصد رضا شاه باشد، برخی هم معتقدند که این جزیره انتخاب شخص رضا شاه بود و در دیدگاهی دیگر آمده است که این تصمیم به مقتضای حال رضا شاه و بالاجبار گرفته شد. البته ...

نخستین سخنران این همایش سیدمصطفی تقوی با موضوع «مدرنیزاسیون در دوره پهلوی اول» طی سخنانی عنوان کرد: اگر ما سقوط رضاخان را در دو عامل کلان مورد توجه قرار دهیم، عامل اول و اصلی این است که رضاخان مولود بیگانه بود و حضور او در عرصه قدرت، سیاست و حکومت ایران مولود اراده ملت ایران نبود؛ بنابراین این رویکرد و حکومت برای ملت ایران غیرقابل قبول و پذیرش بود ...